Veldsla oogsten

Jippie! Eindelijk twee volwassen veldsla plantjes in m'n tuin! Twee is niet zoveel om een gerecht van te maken, dus het wordt een mini bijgerecht. In combinatie met een tomaat, mozzerella en verse blaadjes basilicum (ook eigen kweek). 

Veldsla oogsten is supersimpel. De blaadjes zitten allemaal vast aan één steel. Die kun je onder de onderste blaadjes doorknippen. 

Spoel ze goed af onder ijskoud water. Bij mijn kwam er zowel aarde als een slak uit... 

Het eindresultaat:

Rozemarijn stekken 2

Het is alweer 3 weken nadat ik zes rozemarijn stekjes plantte in een leeg champignonbakje. Inmiddels zijn ze al twee keer verhuisd: eerst van ons vakantieadres naar huis en nu van dat huis naar ons nieuwe huis. Om te zorgen dat ze niet te veel schrikken van de overgang, staan ze gewoon weer op de vensterbank aan de zuidkant. 

Dit waren de stekjes op dag 1:

Het kleintje heeft het helaas niet overleefd. Het was een test: kun je kruidachtige takjes ook stekken? Mijn antwoord is niet direct "nee", maar deze gaf het echt op. 

In de eerste week stortte hij steeds in, waarna hij telkens weer omhoog kwam. Daarom trok ik hem er nog niet uit. Toen hij begon te rotten, moest ik wel... 

Nu heb ik er nog drie over! Twee hebben mooi wortel geschoten, alleen de derde niet. Die staat uit te drogen. 

Hoe ik dit weet? Nou, hoewel de verhuizing helemaal soepel verliep (bijna niks kapot of beschadigd), stootte ik een dag na de verhuizing de veilig bewaarde stekjes van het aanrecht...

Had natúúrlijk net gestofzuigd... Haha! 

Nu kon ik wel de wortelvormig perfect zien! Echt leuk! Ik was helemaal blij. "Kijk, Arjo! Het werkt écht!" Wij hebben straks zelfgestekte rozemarijnplantjes :-) 

Ik hing de stekjes voorzichtig in een plastic weggooibekertje (met een gat aan de onderkant). Toen schepte ik de aarde voorzichtig in de beker. Het mooiste is om de aarde langs de jonge wortels naar beneden te laten vallen, terwijl je het plantje op de goede hoogte laat "zweven".

Ik zet de bekers opnieuw in twee champignonbakjes op elkaar, om uitdroging te voorkomen. 

De reden om ze gescheiden in plastic bekertjes te zetten, is dat nu de wortels niet door elkaar heen kunnen gaan groeien. Ik wil niet dat die in elkaar verstrengeld raken. Mocht ik het ooit leuk vinden, kan ik er namelijk één in een cadeau-achtig potje zetten en weggeven aan een liefhebber :-) Mooi gebaar toch, zo'n gekoesterd plantje als cadeau? 

Dit is mijn sterrenduo:

En deze heeft gefaald:

Zaden oogsten uit tomaat

Een tijdje terug vonden we deze rijpe tomaten in het winkeltje van een biologische groenteboerderij in Klimmen (Limburg). Zulke wil ik ook! We hebben dan wel (nog) geen serre om ze in te telen, maar ach. Tomatenzaadjes hebben een kiemvermogen van 5 jaar, dus ze kunnen wel wachten. 

De buit

Zaad winnen uit tomaat is redelijk simpel, maar vraagt wat tijd. Kies in elk geval goed rijpe tomaten, waar zo min mogelijk gekweek aan te pas is gekomen. Hoe minder genetische verstoring, hoe beter. Deze komen bij een biologische boer vandaan. 

Ik checkte of de tomaten veel zaadjes bevatten, want hoe meer zaad, hoe meer smaak. De smaak zit namelijk vooral in het gellaagje dat de zaden omhult. De gel weerhoudt het zaad er ook van om te gaan kiemen in de tomaat. 

Bij tomatenzaad geldt: what you see is what you get. Het zaad heeft exact dezelfde genetische eigenschappen als de tomaat waar ie inzit. Dus wil je een mooie plant, kies dan een mooie tomaat om het zaad uit te halen. 

 Tomatenzaad zit in een gellaagje 

Omdat de zaden juist wel moeten kiemen, verwijder ik de gel van het zaad. Hoe? Stop de zaden in een beker en zet die op een warme plek, zodat het lekker kan broeien. 

Langzaam rot de gel los van het zaad. De gel en pulp gaan op een gegeven moment drijven, terwijl de zaden op de bodem blijven. Een paar keer per dag roeren. Na 5 dagen had ik resultaat.

De zaden worden geroerd

De eerste twee dagen bleef het water helder. Vanaf dag 3 begon het troebel te worden. Fruitvliegjes vlogen af en aan. Wat rot, trekt vliegen aan, dus het ging de goede kant op. Zet het een halve meter bij je fruitschaal vandaan en je hebt een prima vliegenval! 

Die planten zich niet meee voort… 

Op dag 5 kon ik er niet meer doorheen kijken. Ik wipte een zaadje naar boven. Gelloos! Tijd voor de volgende stap.

Het ruikt naar kippensoep om eerlijk te zijn

Ik spoelde de zaadjes af onder de kraan. Om zeker te zijn van m'n zaak, gaf ik ze een scrubbeurt met zand van buiten. Beetje wrijven tussen m'n vingers en toen nog een keer spoelen. Eén voor één legde ik ze op een stuk keukenpapier. Goed deppen en daarna op een bord, zodat ze kunnen drogen. 

Het zooitje het vergiet in

Spoelsessie 1

Lekker scrubben  

Spoelsessie 2

Wat droogdeppen

Lekker drogen op een bord

Opgeruimd!

Lavendel stekken

Nu ik toch zo lekker bezig ben… M'n oom en tante hebben lavendel in de tuin staan. Die kun je stekken! Waarom? Omdat de heerlijk geur bijen en andere vliegers aantrekt. Kom maar op met de bestuivingen! En omdat lavendel ook eetbaar is. 

Het lavendelbosje

Lavendel stekken gaat net zo als bij rozemarijn. 

Ik keek wat rond in huis en vond een mooi plastic bakje zonder gaatjes. Ik prik er nog geen gaatjes in voor de afwatering, want de stekjes moeten nog mee naar Haarlem. Tot die tijd krijgen ze geen water, dus ach… Ik vulde de bak met potgrond en ging op zoek naar geschikte takjes. 

De penen kostten maar 80 cent!

Je zoekt een houtige moedertak en kiest zijtakjes om af te scheuren. Ik hou van experimenteren (lees: spelen) en koos takjes van verschillende groottes. Een paar heeft zelf al kruidachtige zijtakjes. Eéntje zelfs vier. Kijken wat er gebeurt… Een andere lag onderaan de plant plat op de aarde wat te rotten. Gaat die het ook doen?

Als je een takje losscheurt, ga dan van boven naar beneden. Dan komt een klein stukje van de moedertak mee, de hiel. 

Zes stekjes, sommige met half verdorde blaadjes

De stekjes ontdaan van de onderste bladeren

De hieltjes van dichtbij 

Ik trok de onderste blaadjes van de stekjes, duwde gaatjes in de potgrond met een lepel en 'hing' de stekjes erin. Met m'n andere hand duwde ik de aarde aan. 

Die ene doet mij denken aan de vreemde vogel uit For the birds hihi

Zo klaar! Het duurt even voor de stekjes wortels krijgen. Meestal een maand. Om de wortelgroei te helpen, ga ik een overkapping maken. Zo blijven de stekjes lekker warm, drogen ze niet uit en kunnen ze makkelijk mee naar Haarlem. 

In geen velden of wegen plastic bakjes te vinden, dus Arjo's cornflakes moesten eraan geloven. De zak werd geleegd in twee grote flessen. Als je van een A4'tje een trechter vouwt, gaat dat heel makkelijk.

Ik knipte de zak open, prikte satéprikkers buiten de stekjes en vouwde de zak eromheen. Plakbandje eraan en voilà! Daar kunnen we mee op reis. 

Het staat nog leuk ook, toch?

Zes satéprikkers

Zo, netjes ingepakt… 

Paardenpoep in m'n potten

Gister fietsten we een prachtige tocht naar het Drielandenpunt bij Vaals. Dit was overigens m'n eerste lange fietstocht. Toen we de hoogste top van Nederland bereikten (322,7 m), was ik zo blij! Niet alleen omdat de klim gelukt was… 

Bovenop verscholen achter een boom lag een mooie hoop verdroogde paarden-mest. Nu ik al weken verlang naar een eigen mesthoop, hoefde ik niet te aarzelen. Arjo's tegenstribbelen had geen zin. De mest ging mee. En wel in een plastic zak onder de snelbinders. Jippie! 

Gelukkig had Arjo's fiets wél snelbinders

Er gaat niks boven een goede hoop stront

Waarom paardenmest?

De wortels van plantjes zijn dankbare eters en halen allerlei voeding uit de bodem. Ze zijn dol op stikstof, fosfor, kalium, calcium, zwavel en magnesium. Dit spul hebben ze nodig om groot en sterk te worden. Ook lusten ze met mate ijzer, zink, koper, molybdeen, boor en mangaan. 

Nu kan ik af en aan rijden naar tuincentra voor (kunst)mest. Dat kost moeite én ik doe het financieel rendement teniet. Hoeveel leuker is het om te roeien met de riemen die je hebt? Of beter gezegd: met die je tegenkomt tijdens een ritje naar de Vaalserberg. 

Paardenmest bevat niet alle voeding, maar wel al heel wat organisch materiaal, stikstof, fosfor en kalium. Jummie! Ook is paardenmest goed in het verbeteren van je grond. Zodra de kleine diertjes in je bodem de mest ontdekken, gaan ze het van onderaf opeten en weer uitpoepen. Door alle beweging wordt de grond losser en vermengd met mest. Nu kunnen de wortels bij de voeding. En als er regendruppels op vallen, nemen die de voeding makkelijker mee de grond in. Kunnen ze er nóg beter bij. 

Wat te doen met paardenmest?

Het beste is om te wachten tot de mest uitgedroogd is. Verse mest trekt vliegen aan en kleeft aan elkaar. Verse keutels kun je op een hoop in een hoekje leggen, op gras of op aarde. Niet op steen, want dan kunnen de diertjes er niet bij. Laat het verder met rust: de keutels drogen vanzelf uit. 

De buit van dichtbij (het is al droog)

Schrik niet dat je de hoop kleiner ziet worden. Als het goed is, slinkt de hoop met 90%. Haal de bovenste droge keutels weg en zie daar! Waardevol droog en los materiaal, dat je zo onder je plantjes kunt strooien. 0,5 liter per m2 is genoeg. 

Uiteraard kun je paardenmest ook op de composthoop gooien. Omdat wij nog niet de luxe van een composthoop hebben, woel ik de mest wat uit elkaar en strooi ik het direct onder m'n plantjes. De diertjes trekken het vanzelf de grond in.

Tegen ontkiemend mest

Paarden eten gras en plukjes onkruid. In hun poep kunnen dus onkruidzaden zitten. Geen probleem! Ik heb geen zin om veel te wieden, dus ik bedek de mest met mulch. Denk aan grasmaaisel, stro, houtsnippers, afgevallen bladeren en dennennaalden. De mulchlaag zorgt ervoor dat de onkruidzaden het licht niet gaan zien. 

Een mulchlaag wil je aan de kant kunnen schuiven en weg kunnen halen, dus het is fijn als het niet vermengd wordt met de bodem. Daarom leg ik er kranten tussen. 

Ik blog graag nog eens over de andere voordelen en mogelijkheden van mulch. Voorlopig kun je het doen met de Wikipedia-pagina over mulch. 

Zaden oogsten uit zoete puntpaprika

Laatst scoorden we twee prachtige puntpaprika's in het winkeltje van een biologische groenteboerderij in Klimmen (Limburg). Ze verdwenen al snel in een lekker rijstgerecht. Ik was voorbereid! Want stél ze zouden overheerlijk smaken, dan wil ik ze in mijn tuin. Zodoende… 

Eén van de paprika's toen ie nog van niks wist 

Zaden winnen uit paprika's is uiterst simpel. Kies een vruchtgroente waar zo min mogelijk mee gespeeld is door kwekers. Hoe minder genetische verstoring, hoe beter. Deze komt bij een biologische boer vandaan. 

Kies er één die goed rood is en geen groene. Groene paprika's zijn jong en worden steeds roder naarmate ze verder rijpen. Vandaar dat rode paprika's zoeter zijn dan groene. De zaden van een groene paprika zijn niet klaar om geoogst te worden. 

Ik sneed de paprika doormidden en zaagde de zaadlijsten eruit. Vervolgens plukte ik voorzichtig de zaden los van de lijst. De lijst smaakt trouwens ook! Zonde dat we die altijd weggooien… Ik legde de zaden op een bord, zodat ze kunnen drogen. Na een dag haalde ik het resterende vruchtvlees van de zaadjes af. Ik zette het bord op een warme, droge plek, maar niet vol in de zon. Dan drogen ze kapot, denk ik...

Na twee dagen vond ik ze droog genoeg. Ik vouwde met een A4'tje een envelopje en voilà! De zaadjes zitten in de koffer...

De paprika doormidden

De zaadlijsten eruit

Plukken maar!

Lekker drogen op een bord

De zaadjes in het envelopje

Rozemarijn stekken 1

Oh, rozemarijn is zo lekker! We zitten twee weekjes in het huis van m'n oom en tante in Limburg. Zo blij als een kind was ik toen ik het heerlijke kruid er in de tuin aantrof. Er verdwenen al snel wat plukjes in gepofte aardappels. Hmmm!

Het prachtige kruid

Gepofte aardappels met brie en rozemarijn

Nu een paar dagen later kwam ik op het geniale idee om stiekem een paar takjes te stekken en mee te nemen naar huis. Vindt m'n tante vast niet erg... Het is ook beter om zo nu en dan wat takjes te oogsten. Daar wordt ie mooi bossig van. Twee vliegen in één klap! 

(zo deed ik het overigens ook met lavendel) 

Hoe ga je te werk... 

Ik roei graag met de riemen die ik heb. Zodoende vond ik twee gebruikte champignon-bakjes in de zak met oud plastic. Ik waste ze af met water en vulde er één met gewone potgrond. Ervan uitgaande dat rozemarijn in de natuur ook niet slechts wortel schiet in stekgrond, ben ik daar niet speciaal voor naar een tuincentrum gefietst. 

Een champignonbakje gevuld met potgrond (tot de rand is beter)

Normaliter hoor je gaatjes in de bodem van het bakje te maken voor de afwatering. Nu doe ik dat niet, want deze stekjes moeten nog een reis maken naar de andere kant van het land. Ik hou de trein graag aardevrij! 

Vervolgens zocht ik een paar mooie takjes uit. Je kunt het beste zijtakjes van een moedertak kiezen. De moedertak is houtig en komt uit de grond. Zijtakken beginnen bij een knoop en kunnen houtig of kruidachtig zijn. 

Ik wijs een takje aan dat al aan het promoveren is tot tak

Alle takjes beginnen als een buigzaam, groen steeltje (kruidachtig) en promoveren steeds meer tot een stevige tak met bast (houtig). Als experimentje koos ik twee jonge, kruidachtige takjes en twee oudere, houtige takjes. Ik trok de takjes van boven naar beneden van de moedertak. Het is mooi als de hiel meekomt. 

Een afgescheurd zijtakje met hieltje

De moedertak met zonder de afgescheurde zijtak ;-)

Vervolgens scheur je de onderste blaadjes van de takjes af. Er moet tenslotte een stuk steel de grond in. Blaadjes die de grond raken gaan rotten en vragen daarbij onnodig om voeding. De stekjes moeten zich nu even focussen op de nieuwe wortels. 

De afgescheurde zijtakjes zonder de onderste blaadjes

Ik maakte met de achterkant van een lepel vier gaten in de aarde. Ik 'hing' de stekjes er 2-3 cm in en duwde met m'n andere hand de grond aan. De stekjes staan zoveel mogelijk tegen de rand van het bakje aan. Zo vermengen de wortels zo min mogelijk met elkaar. Daarbij hoop ik dat de wortels tegen de rand groeien. Zo kan ik precies zien wanneer ze klaar zijn om geplant te worden in m'n eigen tuin. 

Als je goed kijkt zie je de vier gaten die ik met de lepel maakte

De stekjes gepland

Het tweede champignonbakje gebruik ik om over het eerste heen te zetten. Zo blijven de stekjes lekker warm. Rozemarijn is tenslotte mediterraan. En heeft daarom ook maar weinig water nodig. 

Met plakband eromheen is dit ook nog eens prima te vervoeren

De overgebleven blaadjes bewaar ik voor het volgende gerecht!

De eerste week in het bakje ging best goed. Ik verplaatste het steeds naar de warmste plek in huis (overdag voor het raam, 's avonds op de kast). Als het buiten warmer was, zette ik het buiten. Wel in de schaduw, want het hoeft geen tropisch klimaat te worden daar binnenin. 

In de eerste paar dagen ging het kleinste, kruidachtige takje steeds slap hangen. In een ogenblik wilde ik het eruit trekken. Toen dacht ik: misschien moet ie gewoon even wennen. Dat was zo, want hij kwam steeds weer omhoog. 

Het kleintje begint weer omhoog te komen